اهمیت ازدواج و تشکیل خانواده و میزان تأثیر آن بر سعادت افراد جامعه به حدّی زیاد است که در قرآن کریم و روایات متعددی که از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و اهل بیت علیهم السلام که به ما رسیده به صراحت به آنها اشاره کرده و مورد تاکید قرار داده است.
پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله می فرمایند:
درهای آسمان رحمت الهی در چهار مورد گشوده می شود:
- هنگام آمدن باران
- هنگامی که فرزند به صورت پدرو مادر خود نگاه می کند.
- هنگام بازکردن در خانه خدا.
- هنگام ازدواج.
کسی که دوست دارد خداوند را پاک و معطر ملاقات کند باید به زناشویی بپردازد. همانطور که ملاحظه می شود در این روایت چهار گزینه ای، دو گزینه آن مربوط به خانواده است.
انسان یک موجود اجتماعی است که برای زندگی دسته جمعی آفریده شده است و علقه و رابطه روحی حاکم بر این جمع، زیربنای جامعه بشری را تشکیل می دهد لذا تشکیل خانواده به عنوان این اجتماع کوچک، یکی از نیازهای اصلی و اصیل بشری است که زندگی بدون آن امکان پذیر نیست. در واقع، تشکیل خانواده و زندگی اجتماعی در نهاد و فطرت انسان قرار داده شده است و کسی که از این فطرت فاصله بگیرد در واقع از قوانین آفرینش منحرف شده و میتواند مفاسد زیادی را به بار بیاورد.
برخی از چالشهایی که ممکن است فردی که از فطرت اصیل خود در رابطه با تشکیل نهاد اجتماعی خانواده فاصله گرفته دچار آنها می شود شامل موارد زیر است:
- تنهایی و انزوا
مجرد بودن، ممکن است با احساس تنهایی و انزوا همراه باشد به خصوص اگر فرد ، اطرافیانش ازدواج کرده باشند. انسانها طبیعتاً به دنبال ارتباطات اجتماعی هستند و ازدواج می تواند تا اینکه یک فرصت برای ایجاد ارتباط عاطفی اجتماعی پیدا کنند.
انسان ذاتا موجودی اجتماعی خلق شده و باید یراساس فطرت و ذات خودش ، اجتماعی هم زندگی کند ولی در هر زمینه ای که انسان از فطرت خودش فاصله گرفت با چالشهای زیادی روبرو شد.
تاثیراتی که تنهایی و انزوایی که حاصل دوری از تشکیل خانواده است می تواند بر فرد بگذارد بسیار زیاد است و شاید برخی از عوارض زیر را نیز در بر بگیرد که در ابعاد مختلف زندگی او تجلی پیدا می کند.
- اضطراب و افسردگی
این دومورد از مهمترین مشکلات در سلامت روان افراد هستند که می توانند زندگی افراد را به صورت قابل توجهی مورد تءثیر قرار دهند.افسردگی شامل حس غم و نامیدی ، و اضطراب شامل احساس بی قراری و نگرانی است.
کسی که در ورطه تنهایی و انزوا قرار گرفته ، از اینکه از اهداف تشکیل خانواده فاصله گرفته حس ناامیدی دارد و از اینکه نمی داند عاقبت این زندگی به کجا ختم می شود گرفتار بی قراری و نگرانی است.
تنهایی میتواند به افزایش احساسات، اضطراب و افسردگی منجر بشود و یا حتی آن را تشدید کند.
- کاهش خود ارزشی
انسان بسیار ارزشمند است به حدی که قابل قیمت گذاری نیست چرا که هر کس اشرف مخلوقات شد جانشین و خلیفه خداست و خلیفه خدا بودن بسیار ارزشمند است ولی این انسان با انجام یک سری رفتارها از آن جایگاه بسیار والا فاصله گرفته و تنزل پیدا می کند.
انزوا و تنهایی می تواند یک از این مواردی باشد که بشر گرفتار آن مب شود و باعث می شود انسان از آم ارزشمندی ای که دارد تنزل کرده و گرفتار بی ارزشی و یا کم ارزشی شود. و نیز عدم تعامل با دیگران و عدم ارتباط اجتماعی میتواند منجر به احساس ناراحتی و کاهش اعتماد به نفس شود.
- کاهش سلامت روانی
از آنجایی که این اشرف مخلوقات باید در حد اعلای سلامتی باشد این تنهایی می تواند بر سلامت ایشان تأثیر فراوانی داشته باشد. تأثیرات تنهایی بر سلامت روانی نیز بسیار مهم است ممکن این افراد تنها ،احساس ناامیدی، اضطراب و استرس بیشتری را نسبت به افراد دیگر تجربه کنند که سلامت روانی آنها را تضعیف کند.
- کاهش مهارتهای اجتماعی
از آنجایی که این افراد غالباً کمتر در اماکن عمومی خودشان را نشان می دهند کمتر هم تعاملات اجتماعی پیدا می کنند و عدم تعامل با دیگران و برقراری ارتباطات اجتماعی ممکن است باعث کاهش مهارتهای اجتماعی فرد شود و این مسأله می تواند در آینده به عنوان یک مانع در برقراری روابط عاطفی و اجتماعی موثر ظاهر شود .
- کاهش انرژی و انگیزه
فردی که از ازدواج دوری می کند و تنهایی را گزینش می کند باید بداند که تنهایی ممکن است باعث کاهش انگیزه و انرژی شخص شود. چرا که اهداف اجتماعی نخواهد داشت و عدم داشتن اهداف اجتماعی و ارتباطات مثبت، ممکن است باعث افت کلی انگیزه و انرژی فرد شود.